27 stycznia 1945 roku to kolejny dzień działań wojennych na terenie dawnego powiatu Pr. Holland i… w okolicach miasta.

Oto kolejna prezentacja, wycinkowa, wybranych informacji z rosyjskiej dokumentacji z okresu II Wojny Światowej.

W Słobitach i okolicy...

...trwają przygotowania do spodziewanego silniejszego ataku wojsk niemieckich – odpierane są pomniejsze ataki.

Około godziny 4 rano zwiad 183 BrygPanc zauważa liczną kolumnę wojsk niemieckich w okolicach Wilcząt i kierującą się ogólnie na Młynary: minimum 10 dział samobieżnych i ok. 600 piechoty. Atak został powstrzymany siłami 12 czołgów T-34 i taką samą ilością dział samobieżnych SU-85.

Dowództwo 10 Korpusu Pancernego wydaje rozkaz nr 004 nakazujący stacjonującej od 23 stycznia w Słobitach 186 Brygadzie Pancernej „podjąć silną obronę w odległości 1 km kierunku południowo-wschodnim Schlobitten-Muterzegen, nie dopuszczając do przedarcia się wroga z kierunku wschodniego i południowo-wschodniego”. Brygada ta na prawej flance chroniona jest przez 178 BrygPanc (okolice Cieszyńca i Warnikajm) a na lewej flance przez 183 BrygPanc (Młynarska Wola, Broniszewo). Przed południem siły niemieckie, wg. raportu 186 BrygPanc z godziny 14, w sile batalionu uderzały z kierunku Karwin i ogniem artylerii ostrzeliwały Słobity. Do tej godziny brygada traci zniszczone dwa działa SU-100, 1 SU-100 zostaje uszkodzone, zginęło 7 żołnierzy (1 oficer) a rannych zostało 3 (w tym 1 oficer). Brygada dysponuje już tylko 9 czołgami i 11 działami SU-100 oraz np. 1 przeciwlotniczym działem samobieżnym produkcji amerykańskiej typu M17 MGMC. Odwrotna strona maszynopisu raportu z godziny 14 przynosi nam inną ciekawostkę: to ręczna notatka, która jeszcze bardziej obniża wartość bojową brygady: 7 czołgów oraz 6 dział samobieżnych.

W tym czasie część oddziałów 178 BrygPanc zajęta jest walką z siłami niemieckimi w okolicach Milejewa. Dowództwo 10 KorpPanc zauważa jednak brak sił pancernych w okolicach Cieszyńca – Karwit i kieruje tam pozostałe siły brygady, które docierają do celu około godziny 11. O 16 rozpoczynają się ataki piechoty niemieckiej wspieranej czołgami z kierunku Bielicy. Walki trwają również późnym wieczorem, z silnym natężeniem i dramatyzmem w okolicach Stojp około godziny 21.

Pasłęk i okolice

Cały czas, od 23 stycznia w mieście i na jego obrzeżach prowadzi działania I Batalion Strzelców Zmotoryzowanych 47 BrygZmech (pozostałe części brygady walczą o Elbląg i w jego okolicach). Batalion wspierają przerzucane w okolice miasta coraz to nowe, czasami większe, czasami mniejsze grupy bojowe lub całe brygady. Jest jeszcze w miarę spokojnie, o ile o spokoju można mówić w trakcie wojny. Najcięższe zmagania i walki dopiero nadejdą w następnych dniach. Blokowane są ataki mniejszych oddziałów czy wręcz grupek liczących nieraz zaledwie kilku żołnierzy, które próbują „przemykać” pomiędzy oddziałami radzieckimi - niektóre docierają nawet w okolice Krosna czy Rzecznej. Jakaś niewielka grupa dociera niedaleko Bogaczewa,  przechodząc pomiędzy Pasłękiem a Marianką… Rubieże miasta w kierunku Rogajn „obstawia” m.in. 651 Pułk Artylerii Ciężkiej, pododdziałami wspierający również inne oddziały operujące w rejonach Krasina czy Zielonki Pasłęckiej.

O godzinie 3:00 27 stycznia 32 Brygada Pancerna otrzymała rozkaz: „Do 9:30 zgrupować się na wschodnim przedmieściu miasta Pasłęk i zająć obronę frontem na połud-wsch i półn-wsch, nie dopuścić do wyłomu przeciwnika w zachodnim kierunku. Drogi prowadzące połud-wsch, wsch i półn-wsch osłonić czołgowymi zasadzkami 2-3 maszynami”. Wysunięte zasadzki postawiono m.in. w Luxethen (Łukszty) na rozwidleniu dróg oraz 2 km na zach. od Bielicy (Rozwidlenie dróg w kierunku Schönau (Surowe)) z zadaniem „nie przepuścić wroga, który się przebił, żeby móc się połączyć ze swoimi oddziałami na zachodzie”.

Kolejną informacją o wydarzeniach tego dnia jest rozkaz wymarszu w rejon Pasłęka dla 1446 Pułku Artylerii Samobieżnej, który otrzymał o godzinie 9:30. Na wyznaczone miejsce dociera po południu – o 15 siły oddziału (3 działa SU-85) ustawiają się w pozycji obronnej 9 km na wschód od miasta. Jedno działo SU-85 skierowano na północny zachód Pasłęka. Stacjonujący w Pasłęku 1223 Pułk Artylerii Samobieżnej o godzinie 18:30 z rozkazu sztabu 29 Korpusu Pancernego kieruje 5 dział samobieżnych SU-76 z Pasłęka do Kopiny a pozostałe siły do godziny 24 przez Mariankę zostają skierowane do Borzynowa. Siły główne pułku nie zostaną tam długo, bo sytuacja wymusi zmianę rozkazów i w dniu następnym pułk ponownie zostanie skierowany do Pasłęka i Kopiny. 193 Samodzielny Batalion Saperów opuszcza Mariankę, pozostawiając dla zabezpieczenia wsi 1 rotę saperów.

W nocy z 27 na 28 stycznia 32 BrygPanc raportuje dowództwu „W nocy na 28.I.45 przeciwnik przerzedzonymi oddziałami 21 i 81 DywPiech przy wsparciu czołgów przedsięwziął szereg ataków na pancerne zasadzki naszej brygady. Brygada prowadząc aktywną/czynną obronę w ciągu nocy odparła 5 ataków przeciwnika. Wzmacniając pancerne zasadzki w zagrożonym miejscu zadała duże straty przeciwnikowi.”

Wieczorem 27 stycznia dowódca 2. Frontu Białoruskiego podporządkował 5. Armię Pancerną Gwardii 42 Korpusowi Strzelców. 8. Korpus Zmechanizowany, znajdujący się w rejonie Saalfeld, otrzymał zadanie przesunąć się na północny wschód - swoją drogę w okolice Pasłęka rozpoczyna m.in. 66 Brygada Zmechanizowana, która w późniejszym czasie będzie brać udział w walkach w okolicach Zielonki Pasłęckiej, Kwitajn, Surowego, Pergoz, Kalnika czy w Nowym Cieszynie.

Nocą z 27 na 28 stycznia, skierowana rozkazem z godziny 14, dociera do Pasłęka 25 Brygada Pancerna i od razu jest ustawiana pododdziałami na pozycje obronne w okolicach miasta.

Piotr Adamczyk